Online grensoverschrijdend gedrag: een groeiende uitdaging voor organisaties

Grensoverschrijdend gedrag blijft een belangrijk thema, maar door digitalisering en hybride werken is er een nieuwe variant in opkomst: online grensoverschrijdend gedrag. Een recent rapport van de FNV benadrukt dat dit probleem vaak onzichtbaar blijft, terwijl het impact heeft op zowel medewerkers als organisaties.

Wat is online grensoverschrijdend gedrag?

Online grensoverschrijdend gedrag vindt plaats via digitale kanalen zoals e-mail, WhatsApp, Teams, Slack, sociale media of videoplatforms. Dit gedrag varieert van ongepaste opmerkingen in chats tot het sturen van intimidatieberichten, of zelfs constante communicatie buiten werktijd die grenzen overschrijdt.

Een opvallend voorbeeld uit het rapport: 1 op de 3 medewerkers heeft te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag via digitale middelen. Het gaat hierbij niet alleen om duidelijke gevallen, zoals scheldpartijen of seksueel getinte opmerkingen, maar ook om subtielere vormen, zoals groepsdruk in een chat of het ‘grapjes maken’ ten koste van een collega tijdens een videomeeting. Dit soort gedrag wordt vaak onderschat, maar heeft op de lange termijn serieuze gevolgen.

De impact op medewerkers én organisaties

De cijfers uit het FNV-rapport spreken voor zich. Bijna de helft van de werknemers die met online grensoverschrijdend gedrag te maken heeft gehad, ervaart verhoogde stress. Daarnaast meldt 30% dat hun werkplezier erdoor wordt aangetast, en 20% overweegt zelfs om de organisatie te verlaten. Dit heeft niet alleen invloed op het welzijn van individuele medewerkers, maar brengt ook grote kosten met zich mee voor organisaties.

Wat zijn de gevolgen voor organisaties?

• Hoger ziekteverzuim: Medewerkers die online worden geïntimideerd of gekleineerd, melden zich vaker ziek. Stress en mentale klachten zijn de belangrijkste oorzaken.
• Lagere productiviteit: Angst of onzekerheid over digitale communicatie kan ervoor zorgen dat medewerkers zich terugtrekken of minder betrokken voelen bij hun werk.
• Hoger personeelsverloop: Zoals het rapport aangeeft, overweegt 1 op de 5 medewerkers om hun baan op te zeggen na herhaald online grensoverschrijdend gedrag. De kosten van het werven en inwerken van nieuwe medewerkers kunnen hoog oplopen.
• Reputatieschade: Organisaties die niet adequaat optreden, lopen het risico op een beschadigd imago, zowel intern als extern. Dit kan leiden tot minder vertrouwen van werknemers, klanten en samenwerkingspartners.

Waarom is online grensoverschrijdend gedrag lastig te herkennen?

Een van de grootste uitdagingen is dat online grensoverschrijdend gedrag vaak onder de radar blijft. Het speelt zich af in privéchats of in subtiele interacties tijdens videovergaderingen. Bovendien is er vaak sprake van onbewust grensoverschrijdend gedrag: de zender van een bericht denkt dat hij een onschuldige grap maakt, terwijl de ontvanger zich geïntimideerd of gekleineerd voelt.

Het rapport benadrukt ook dat medewerkers bang zijn om het gedrag te melden. 40% geeft aan te vrezen voor de gevolgen van een melding, zoals buitensluiting of negatieve beoordelingen. Dit leidt ertoe dat veel gevallen van online grensoverschrijdend gedrag onopgemerkt blijven, terwijl de impact op de werkcultuur groot is.

Hoe kun je online grensoverschrijdend gedrag voorkomen?

Organisaties die met dit probleem aan de slag willen zullen aandacht moeten besteden aan preventie en het creëren van een veilige digitale werkomgeving. Hier zijn enkele handreikingen daarvoor:

1. Stel duidelijke gedragsregels op
Zorg dat medewerkers weten wat acceptabel is en wat niet. Bijvoorbeeld:

• Geen werkgerelateerde berichten na werktijd zonder dringende reden.
• Professioneel taalgebruik in alle chats en e-mails.
• Respect voor de privacy en grenzen van collega’s.

2. Vergroot bewustwording via training
Organiseer trainingen waarin medewerkers leren wat online grensoverschrijdend gedrag is en hoe ze het kunnen herkennen. Het rapport benadrukt dat veel medewerkers zich niet bewust zijn van de impact van hun gedrag.

3. Introduceer een laagdrempelige meldingsprocedure
Zorg voor een veilige omgeving waarin medewerkers online grensoverschrijdend gedrag kunnen melden. Maak duidelijk dat meldingen serieus worden genomen en zonder consequenties voor de melder worden behandeld.

4. Geef het goede voorbeeld
Leidinggevenden moeten laten zien hoe het hoort. Wanneer managers zelf professioneel communiceren en grenzen respecteren, geven ze medewerkers het vertrouwen om hetzelfde te doen.

Samen werken aan een veilige digitale werkplek

Online grensoverschrijdend gedrag vraagt om duidelijke regels, goede begeleiding en een open cultuur. Als medewerkers zich veilig voelen om grenzen aan te geven en weten dat hun organisatie achter hen staat, neemt niet alleen de tevredenheid toe, maar ook de productiviteit en samenwerking.

door Esther van Gaal (trainer)
esther@integriteit.nl
06 – 38 77 17 22