Integriteit en grensoverschrijdend gedrag zijn onderwerpen die op flink wat aandacht kunnen rekenen. Daarvan getuigen de vele, vaak geruchtmakende, zaken die regelmatig te lezen en horen zijn via kranten en tv en online. Integer handelen in al zijn facetten speelt dan ook geregeld binnen veel organisaties.
Wat is grensoverschrijdend gedrag eigenlijk?
Wat grensoverschrijdend gedrag precies is, is eigenlijk lastig te definiëren. Het gaat in ieder geval om gedrag van een persoon waarbij de grenzen van een andere persoon niet worden gerespecteerd. In de praktijk omvat dit diverse onderwerpen die in bredere zin het integer handelen raken, bijvoorbeeld seksuele intimidatie, pesten, discriminatie, beledigingen, maar bijvoorbeeld ook belangenverstrengeling.
Aandacht voor het onderwerp
De vele aandacht voor het onderwerp zorgt er ook voor dat er diverse initiatieven ontplooid worden om op passende manier om te gaan met grensoverschrijdend gedrag. Zo is er binnen veel organisaties hernieuwde aandacht voor bijvoorbeeld het integriteitsprotocol. De juiste aandacht voor meldingen, procedures en voor betrokkenen bij een situatie waarin grensoverschrijdend gedrag een rol speelt, is belangrijk. Naast dergelijke initiatieven is er ook meer aandacht voor de context waarbinnen grensoverschrijdend gedrag ontstaat in organisaties en de vormen waarin het voor kan komen. Dit om het bewustzijn erover te vergroten.
Grenzen kunnen verschillend zijn voor mensen
Grensoverschrijdend gedrag in organisaties betreft in de praktijk alle omgangsvormen die als ongewenst of gedwongen worden ervaren. Dit maakt duidelijk dat het heel vaak ook gaat om de ervaring of beleving van personen. Wat de een als grensoverschrijdend gedrag ervaart, wordt soms door de ander niet zo ervaren. De grens kan voor iedereen verschillend zijn en daarmee wordt grensoverschrijdend gedrag (deels) subjectief. In veel gevallen zijn mensen zich hier maar heel beperkt bewust van. Juist dit maakt het bespreken van grensoverschrijdend gedrag binnen organisaties zo belangrijk.
Het eigen perspectief en dat van de ander
In ons werk met organisaties zoals gemeenten, onderwijs- en zorginstellingen en bedrijven hanteren we altijd de benadering dat er in geval van integriteitsschendingen heel vaak geen zwart-wit bestaat, maar juist vele tinten grijs. Dit geldt ook vaak bij gevallen van grensoverschrijdend gedrag. Wij merken dat mensen zich in hun werk van alledag veelal niet sterk bewust zijn van het eigen perspectief en dat van de ander.
Dialoog door dilemma’s
De manier om dit bewustzijn te vergroten is door middel van de dialoog. Het gesprek aan gaan met elkaar. Daarvoor is allereerst een veilige omgeving nodig. Een setting waarin de verschillende opvattingen die je kunt hebben, explicieter kunnen worden, zonder dat er direct geoordeeld of veroordeeld wordt of dat deze indruk ontstaat.
Het instrument dat wij daarvoor regelmatig gebruiken is het dilemma. We beginnen daarbij met het schetsen van een herkenbaar voorbeeld van een situatie. Een situatie waar je eigenlijk allemaal wel in terecht zou kunnen komen. Vanuit die situatie tonen we keuzes die een persoon kan maken en ontstaat als vanzelf de vraag ‘wat zou ik doen’? Dat vormt de start van de dialoog.
Juist door in het gesprek de nadruk te leggen op wat de achtergrond van een keuze is of zou kunnen zijn, gaat het gesprek niet zozeer over ‘wat is goed’ of ‘wat is fout’. We verkennen daarentegen geleidelijk de achtergronden van keuzes, aannames en percepties, die daarbij een rol spelen en wat in organisaties als gangbaar wordt gezien.
Bewustwording
Door te ervaren dat er meer opvattingen zijn dan je eigen opvatting en te ontdekken wat aan de opvattingen van anderen ten grondslag ligt, wordt bewustwording bevorderd. Juist die bewustwording is een cruciaal aspect in het creëren van een cultuur, waarin grensoverschrijdend gedrag niet makkelijk een voedingsbodem vindt.
Meer weten over hoe wij dit doen en hoe we uw organisatie hierbij kunnen helpen? Neem dan contact met ons op of bekijk onze workshops en Integriteitsprogramma voor organisaties.
door Marion Kolijn (trainer)
marion@integriteit.nl
06 – 42 79 89 96
Op de hoogte blijven?
Meld u aan voor onze nieuwsbrief!
Hoe wij u kunnen helpen met integriteit?
Vraag hier onze digitale brochure aan