Het Limburgse Tweede Kamerlid Mark Verheijen heeft als gedeputeerde van de provincie in 2011 en 2012 enkele duizenden euro’s ten onrechte gedeclareerd. Dat blijkt uit onderzoek van NRC-Handelsblad. Privé-uitgaven, kosten die hij maakte voor de VVD-campagne en als lid van het landelijk bestuur, bracht hij in rekening bij de provincie in strijd met geldende gedragscodes en declaratieregels.
Zo stelt de Gedragscode Bestuurlijke Integriteit van de provincie Limburg: “Uitgaven worden uitsluitend vergoed als vaststaat, dat zij in het belang zijn van de provincie en voortvloeien uit de aard van de functie als bestuurder.” Maar Verheijen gebruikte de provinciale dienstauto met chauffeur, declareerde de kilometers van zijn privéauto of gebruikte het eersteklas-treinabonnement van de provincie geregeld voor zijn VVD-activiteiten. Ook hotelovernachtingen en verblijfskosten als aankomend Kamerlid declareerde hij ten onrechte bij de provincie. Verheijen liet ook de provincie meebetalen aan zijn campagne voor de Kamerverkiezingen en zijn bijbaan als lid van de raad van toezicht van Prodemos – Huis voor democratie en rechtstaat. Daarmee overtrad hij meermalen de Gedragscode Bestuurlijke Integriteit waar staat: “De bestuurder declareert geen kosten die reeds op andere wijze worden vergoed.”
Dan is er ook nog de Modelgedragscode Politiek Ambtsdragers die onder meer is opgesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarin de zinsnede: “Van politiek ambtsdragers mag een zekere soberheid worden verwacht. Hoe het ook wordt vergoed, het gaat immers steeds om besteding van publieke middelen. De politiek ambtsdrager heeft ook een voorbeeldfunctie.” Dat valt moeilijk te rijmen met een gebeurtenis uit 2012. Op 5 juni gaat een gezelschap van vijftien personen dineren in een gerenommeerd restaurant in Amsterdam, onder wie Mark Verheijen en de inmiddels in opspraak geraakte (ex-)VVD-wethouder Jos van Rey en projectontwikkelaar Piet van Pol. Gezamenlijk geven zij 2.631 euro uit, hetgeen neerkomt op 175 euro per persoon. Een kwart van het totaalbedrag declareert Verheijen later bij de provincie, zonder dat hij duidelijk kon maken dat het diner een Limburgs belang diende.
Verheijen erkent een aantal keer onjuist gedeclareerd te hebben en zegt het geld terug te zullen betalen. “Ik ben een politicus, geen heilige. Ik ben niet feilloos”, aldus zijn reactie op de aantijgingen. “Het raakt mij, maar het breekt mij niet.”
Reactie Job de Haan van Integriteit.nl
De kwestie Verheijen roept nogal wat vragen op. De VVD begon zo goed toen het hoofdbestuur in 2013 een Permanente Commissie Integriteit instelde, die meldingen over mogelijke integriteitsschendingen moest behandelen. Daarbij werden strengere regels opgelegd om het integriteitsbesef van haar politieke vertegenwoordigers ‘nog beter’ te waarborgen. Het lag dus voor de hand de ‘kwestie Verheijen’ voor te leggen aan deze commissie die vervolgens in alle vrijheid een oordeel had kunnen vellen. Maar het nieuws was nog niet bekend of fractievoorzitter Halbe Zijlstra en – heel ongewoon – premier Rutte namen Verheijen direct in bescherming door te stellen dat de zaak was ‘opgeblazen’. Daarmee wekten zij de indruk dat integriteit bij de VVD hoog in het vaandel staat, behalve als het politiek gezien slecht uitkomt. Immers, de campagne voor de Provinciale verkiezingen van volgende maand draait volop en Rutte heeft zijn kabinetsbeleid tot inzet van die verkiezingen gemaakt.
Dan komt een rel rond een prominent Limburgs kamerlid zeer ongelegen, waardoor de interventie vanuit de VVD-top lijkt op ‘damage control’. Ook het commentaar van het kamerlid zelf is opvallend. Hij verdedigt zich door te stellen dat hij ‘politicus is, geen heilige’ en ook ‘niet feilloos’. Maar integriteit dwingt niemand om perfect en foutloos te handelen, geen mens zou daar aan kunnen voldoen. Maar Verheijen liet een steeds terugkerend patroon zien, waarbij zijn integriteit wel degelijk in het geding was: hij profiteerde ruimschoots en in vele gevallen ten onrechte van de secundaire arbeidsvoorwaarden van een gedeputeerde en hij overtrad daarbij meermalen de regels. Zelf noemde hij zijn slordigheden “gewoon stom”, maar even duidelijk is dat van die slordigheden er niet één in zijn nadeel uitviel. Ook op het punt van de vereiste soberheid schoot Verheijen keer op keer tekort, waarvan het gememoreerde diner een treffend voorbeeld is. Daar komt nog bij dat onder de twee kabinetten van VVD-premier Rutte er voor de burger steeds strenger geworden maatregelen zijn geïntroduceerd, die bij overtreding hard worden bestraft. Wie een boete te laat betaalt, krijgt prompt een scherpe verhoging voor de kiezen en wie als uitkeringsgerechtigde ‘niet feilloos’ met de regels omgaat, staat zware sancties te wachten. Als een politieke partij dat voor zijn rekening neemt, zullen haar vertegenwoordigers zelf het goede voorbeeld moeten geven.
PS: Inmiddels heeft Mark Verheijen zich door protesten vanuit de partij genoodzaakt gezien zijn declaraties als gedeputeerde alsnog te laten onderzoeken door de Permanente Commissie Integriteit van de VVD.
Bovenop dat onderzoek is er nu ook tegen Verheijen aangifte gedaan wegens corruptie tijdens zijn wethouderschap in Venlo. Daarop heeft hij zijn werkzaamheden als Kamerlid opgeschort in afwachting van wat de Integriteitscommissie van de VVD concludeert over zijn declaraties en wat het Openbaar Ministerie besluit over de aangifte.